بی شک صنعت کاشی و سرامیک طی سه دهه فعالیت با چالشهای متعددی روبرو بوده است . آنجه در پی می آید بررسی روند حرکت این صنعت طی بازه زمانی سالهای ۱۳۸۱ الی ۱۳۹۶ و یم دوره ۱۰ ساله می باشد .
همانگونه که از نمودار شماره ۱ مشخص می باشد روند تاسیس کارخانه های کاشی و سرامیک طی بازه زمانی ۱۵ ساله از ۴۶ واحد در سال ۱۳۸۱ به ۱۳۵ واحد در سال ۱۳۹۶ افزایش ذاشته است . حال این سئوال مطرح می گردد که آیا این افزایش ظرفیت تولید همخوانی مناسبی با میزان مصرف طی این بازه زمانی نیز داشته است ؟ با نگاهی به جدول شناره ۲ مشخص می گردد که میزان تولید در سال ۸۱ از ۹۶ میلیون متر مرع تا سال ۱۳۹۳ به ۵۰۰ میلیون متر مربع رسیده است ولیکن با توجه به رکود حاکم بر بازار ساخت و ساز و عدم برنامه ریزی صحیح صادراتی شاهد توقف و کاهش چشمگیر تولید تا ۳۰۰ میلیون متر مربع در سال ۱۳۹۶ می باشیم . با توجه به رکود بازار مصرف داخلی شاید بتوان مهم ترین عامل فعالیت تلید کنندگان را بازار صادراتی و آن هم به طور اخص بازار عراق نامید . در نمودار شماره ۳ مشاهده می گردد که میزان صادرات از ۵ میلیون متر مربع در سال ۸۱ به ۱۲ میلیون متر مربع در سال ۹۶ رسیده است . نباید از این نکته غافل شد که ۷۹% صادرات کاشی و سرامیک ایران به کشور عراق بوده است ! تولیداتی اغلب ارزان قیمت و باکیفیت پایین و چه بسا کمتر از قیمت تمام شده که تئلید کنندگان را صرفاً به جهت تامین سرمایه در گردش در این شرایط قرار می داد ، نتیجه این موضوع نیز تنزل جایگاه و برند ایران در بازار عراق بوده است .
بی شک مهم ترین عاملی که موجب کاهش تولید و افزایش دپو کارخانه ها گردید کمبود تقاضا بازار می باشد . همانگونه که از جدول شماره ۴ بر می آید روند صعودی مصرف بازار از سال ۸۶ تا ۹۳ با شیبی صعودی از ۱۳۷ میلیون متر مربع به ۳۷۵ میلیون متر مربع رسیده است . عاملی که بسیاری از سرمایه گذاران را ترقیب به تاسیس واحد تولیدی نمود و چه بسا بسیاری از بازرگانی ها و عوامل فروش نیز به سبب دستیابی به سود بیشتر نسبت به این مهم ترقیب نمود و مشکل از آنجا بیشتر نمایان می گردد که دولت نیز بدون بررسی اقدام به صدور موفقت اصولی تاسیس کارخانجات را صادر نمود و نتیجه آن شد که حال با آن روبرو هستیم . روند مصرف محصولات کاشی و سرامیک طی سه سال منتهی به سال ۹۶ با شیب شدید نزولی به حدود ۲۰۰ میلیون متر مربع رسید که بیش از ۵۰% از ظرفیت نسب در واحد های تولیدی نیز کاهش نشان می دهد . به واقع با توجه به آمار منتشر شده این ظرفیت ( ظرفیت نصب ماشیت آلات ) به حدود ۷۰۰ میلیون متر مربع می رسد که در مقایسه ای ابتدایی به خلاء عرضه و تقاضا پی می بریم .
از نکات قابل توجه میزان وادرات محصولات کاشی و سرامیک طی بازه زمانی سالهای ۹۲ تا ۹۶ می باشد . با توجه به نموارد شماره ۵ قابل مشاهده می باشد که بیشترین میزان واردات در سال ۹۲ در حدود ۵/۸ میلیون متر مربع بوده و با سیر نزولی مصرف داخلی این رقم به ۳/۱ میلیون متر مربع در سال ۹۴ رسیده است . البته این رقم طی ۲ سال منتهی به سال ۹۶ با رشد به مقدار ۲/۳ میلیون متر مربع می رسد . در این بین بیشترین واردات از کشور چین می باشد که به صورت میانگین بیش از ۸۰% سهم محصولات وارداتی کشور را به خود اختصاص داده است ( جدول شماره ۶ ) .
